Dede, deyimi daha çok alevi kültüründe geçen bir deyimdir. Alevi geleneğinde insan’ı-kamil seviyesine ulaşmış, bilge insanlardır. Tasavvufta ve ilimlerde derinleşmiş kişilerdir. Dedelerde, nesilden nesile bir aktarım ile ilimlerini öğretirler. Bu yüzden dede torunları ancak diğer dedelerin torunlarıyla evlenebilirler. Ardından içlerindeki yetenekli kişi dede tarafından eğitilir. Farklı kerametlere sahip olan dedeler, bu geleneği sembolik hikâyelerle aktarırlar ve kapalı bir kültür içerisinde geleneği devam ettirirler. Soylarının 12 imama dayandığına inanılmaktadır.
Erenler ve ermişler ise tasavvuf ehli insanlardır ve dedeler gibidirler. Farklı olarak, kendi yollarını tasavvufi kademeler ile öğretim yoluyla aktarılırlar. Herhangi bir nesilsel aktarıma gerek yoktur sadece bazı dervişlerin yolunda icazet kavramı vardır. İcazet, tasavvufta yetki vermek anlamına gelmektedir.
Burada bazı Anadolu mistiklerine değindik. Birçok kültürü, sırrı ve öğretiyi bünyesinde bulunduran Anadolu topraklarında, bu sınırların dışında, belki de bizim bilmediğimiz nice mistikler, nice bilgeler vardır. Hiçbir zaman bilgi yok olmaz, sadece hatırlanmak üzere unutulur. İşte bu hatırlama sürecinde, Anadolu, tüm bilgeliğini nesilden nesile aktarmakta ve sırlarını, efsunlarını, en derin ilimlerini, kalbi geniş, ruhu aydınlık insanlara fısıldamaktadır. İşte bu yüzden, bu topraklarda doğduğumuz için şanslıyız. Bu toprağın bilincine doğmak, bereketli bir toprağa tohum ekmeye benzer. Tohumun filizlenmesi bereketli toprakta nasıl daha kolay oluyorsa, ruhların ve zihinlerinde filizlenmesi bir o kadar kolaydır bu mistik topraklarda.
Anadolu kültürü ve tarihi, insan yaşamı, bitki örtüsü, dağları, denizleri, gölleri ve akarsuları, mimarisi ve diğer folklorik ögeleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder